Agresja po alkoholu – jak z tym walczyć? Jak żyć z osobą uzależnioną?

Alkohol zmienia człowieka, niestety często prowadzi do zachowań agresywnych. Oczywiście nie w każdym przypadku, jednak można wtedy zauważyć różnego rodzaju zachowania nieakceptowane wśród społeczeństwa. Człowiek po wypiciu alkoholu dopuszcza się zachowań, których nigdy nie ujawniałby w stanie trzeźwości.

Agresywne zachowanie człowieka pojawiające się po spożyciu alkoholu są dość powszechnym problemem, niestety, niesie on za sobą cierpienie ofiar, kłopoty sprawców oraz wiąże się z wysokimi kosztami społeczno-ekonomicznymi.

Co warto wiedzieć o agresji?

Pojęcie AGRESJA wywodzi się z języka łacińskiego, w którym oznaczało napaść. W  psychologii nazwa zarezerwowana jest dla zachowania ukierunkowanego i intencjonalnego, mającego na celu spowodowanie szkody fizycznej lub psychicznej.

Badacze zwracają uwagę na silny związek agresji z lękiem, gdyż najczęściej to lęk powoduje, że człowiek – w obronie własnej – sięga po agresję jako narzędzie.

Naukowcy zwracają również uwagę na to, że stosunek alkoholu do agresji jest dwukierunkowy. Oznacza to, że alkohol wyzwala agresję, a agresja sprawia, że ludzie sięgają po alkohol.

Jak działa mózg po spożyciu alkoholu?

Alkohol jest substancją o działaniu narkotycznym. Nawet w niewielkich dawkach może wyzwolić agresję – również u ludzi, którzy na co dzień nie zdradzają takich skłonności. Zdecydowanie częściej zachowania agresywne pojawiają się w sytuacji nadmiernego spożycia alkoholu.

Najprawdopodobniej wiąże się to z tym, że w stanie nietrzeźwości znika blokada hamująca agresywne zachowania.

Pijany człowiek przestaje logicznie myśleć, nie umie kontrolować swojego zachowania i ma problemy z przestrzeganiem ogólnie przyjętych norm społecznych. Może dostrzegać niebezpieczeństwo lub czuć zazdrość – często nieuzasadnione, co z kolei spowoduje gwałtowną reakcję w postaci agresji.

Osoby spożywające alkohol  zachowują się impulsywnie i pojawia się u nich niekontrolowana agresja, kiedy (we własnym mniemaniu) są prowokowane lub zagrożone.

Pod wpływem alkoholu funkcjonowanie mózgu jest zaburzone, przez co człowiek ma problem z tzw. uczuciowością wyższą – empatią. Dodatkowo pojawiają się gwałtowne zmiany nastrojów. Osoba pod wpływem ma subiektywne poczucie bycia prowokowanym przez otoczenie, co bezrefleksyjnie skłania go do agresji.

Czynniki powodujące agresję

·       Wzorce z dzieciństwa, bycie ofiarą przemocy, bycie świadkiem przemocy;

·       poczucie bycia krzywdzonym czy oszukiwanym;

·       otoczenie społeczne;

·       uszkodzenia układu nerwowego;

·       zaburzenia osobowości;

·       podłoże genetyczne.

Najczęściej występujące agresywne zachowania po wypiciu alkoholu

Niestety alkohol wpływa negatywnie nie tylko na postrzeganie świata, ale także na zachowanie osób pod wpływem. Najczęściej są to zachowania impulsywne do których nie doszłoby w normalnych okolicznościach. Nagłe zmiany nastrojów u osób pijących sprawiają, że osoba odurzona alkoholem traci kontrolę. W wielu takich sytuacjach dochodzi do:

Gwałtu

Upojeni alkoholem mężczyźni często postrzegają kobiety jako otwarte na doświadczenia seksualne – te, które, uwodząc i kokietując, prowokują zbliżenie. Potencjalny gwałciciel, napotykając opór, nie potrafi zapanować nad podnieceniem. Jest przekonany, że kobieta pragnie przeżyć z nim chwile uniesienia. W amoku dokonuje aktu przemocy seksualnej.

W wielu przypadkach do podobnych zdarzeń dochodzi podczas zakrapianych alkoholem randek – czasem pierwszych.

Samobójstw i samookaleczeń

Autoagresja jest szczególnym rodzajem agresji – jest skierowana do wewnątrz. Występuje u osób, które podświadomie chcą same siebie ukarać, same sobie wymierzyć „sprawiedliwość”.

Osoby autoagresywne mogą prowokować silniejszych od siebie, po czym nie bronić się. Mogą dokonywać samookaleczeń, mogą popełnić samobójstwo.

W 15 – 43% pośrednią przyczyną samobójstw jest patologiczne używanie alkoholu.

Zobacz także: Terapia dla współuzależnionych

Przemoc a agresja po alkoholu

Agresja jest zachowaniem. Jej wystąpienie nie zawsze równa się wystąpieniu przemocy.

O przemocy można mówić jedynie wtedy, kiedy pojawiają się sprawca i ofiara, kiedy mamy do czynienia z naruszeniem prawa i dóbr osobistych jednostki powodującym cierpienie i szkody.

Wśród osób uzależnionych od alkoholu przemoc jest zjawiskiem dość powszechnym.

Alkoholicy są sprawcami, jednak nierzadko bywają ofiarami, które ze względu na uzależnienie nie są w stanie się bronić.

Istnieje kilka rodzajów przemocy:

·       Fizyczna – naruszenie nietykalności fizycznej;

·       psychiczna – naruszenie godności osobistej;

·       seksualna – naruszenie intymności;

·       ekonomiczna – naruszenie własności;

·       zaniedbanie – naruszenie obowiązku do opieki ze strony osób bliskich.

Agresja mimo utrzymywania abstynencji od alkoholu

Uzależniony od alkoholu, który postanowił trwać w abstynencji, a jednocześnie nie poddał się leczeniu choroby alkoholowej – psychoterapii – często doświadcza nieświadomego poczucia winy za krzywdy, które wyrządził bliskim. Trwając w abstynencji, nie rozumiejąc targających nim sprzeczności, może uciekać się do agresji, której przyczyną będzie  kompensacja – mechanizm obronny polegający na nagradzaniu siebie za braki lub defekty.

Członkowie rodziny alkoholika niejednokrotnie byli świadkami upokarzających dla niego sytuacji. Alkoholik–abstynent (nie w pełni świadomie) będzie stosował wobec nich przemoc – po to, by zademonstrować swoją „sprawczość i moc”, by poczuć się „panem sytuacji”, tym, który ma „swoje zdanie”, który „robi to, co uznaje za stosowne”, który jest „ważny”. Stosując przemoc, będzie kompensował sobie dawne upokorzenia, będzie odgrywał się za przeszłość, za którą sam powinien ponieść odpowiedzialność.

Agresja po alkoholu – terapia

U alkoholików poddających się leczeniu uzależnień poziom agresji maleje. Czynnikiem leczącym jest uzyskanie świadomości związanej z przyczynami i skutkami agresji oraz stojącej za nimi przemocy. Alkoholicy uczą się kontrolować swoje zachowanie i ponosić za nie odpowiedzialność.

Agresję alkoholową można również leczyć farmakologicznie. Badania wykazały, że podniesienie poziomu serotoniny powoduje zmniejszenie uczucia niepokoju i zagubienia, czyli głównych wyzwalaczy agresji.

Leczenie musi odbywać się pod kontrolą lekarza psychiatry.

Ofiary przemocy

Ofiary przemocy powinny skorzystać z pomocy psychologicznej lub instytucjonalnej. Mogą liczyć na wsparcie Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy „Niebieska Linia”.

W przypadku pobicia powinny skorzystać z pomocy Służby Zdrowia, gdzie zostanie udzielona im pomoc. Powinny też uzyskać zaświadczenie o doznanych obrażeniach i zastosowanym leczeniu.