Ile godzin przed komputerem to uzależnienie?

Przyszło nam żyć w czasach, w których gwałtownie narasta fala różnego rodzaju uzależnień, zarówno od środków psychoaktywnych, jak i uzależnień behawioralnych, uzależnień od zachowań. Amerykańscy specjaliści w tej dziedzinie opisali dotychczas około trzystu takich odchyleń od normy. Gdyż najczęściej o uzależnieniu od jakiejś substancji lub czynności możemy mówić wtedy, kiedy przekroczona zostaje bariera zdrowego rozsądku i człowiek traci kontrolę, zarówno nad swoim użyciem, jak i nad swoim życiem.

Najczęściej znane i najbardziej na świecie rozpowszechnione uzależnienia to zespół uzależnienia alkoholowego, uzależnienie od narkotyków czy leków psychotropowych, zaś jeśli chodzi o uzależnienia behawioralne najbardziej rozpowszechniony jest patologiczny hazard (ang. gambling disorder) czy zaburzeń grania w gry internetowe (ang. gaming disorder). Oczywiście nie każde, nawet częste używanie pewnych substancji czy zachowań równoznaczne jest z uzależnieniem. O uzależnieniu możemy mówić wtedy, kiedy „określone zachowanie jakiejś osoby powoduje szkody zarówno u niej samej jak i w jej otoczeniu i pomimo występowania tych szkód osoba ta nadal kontynuuje te zachowania.

Czy gry komputerowe zawsze prowadzą do uzależnienia?

Biorąc pod uwagę czasy, w których żyjemy, trudno nam już sobie wyobrazić codzienne życie bez korzystania z komputerów, smartfonów czy tabletów. Stały się one istotnymi przedmiotami codziennego użytku, służąc do pracy, komunikacji, jako źródło niezbędnych informacji czy wreszcie wszelkiego rodzaju rozrywki. Jedną z ulubionych form tej rozrywki stały się różnego rodzaju gry komputerowe, które u pewnej części użytkowników zaczęły przybierać jednak rozmiary wskazujące na nadmierne ich używanie i coraz poważniejsze zaangażowanie czasowe. I niestety nie dotyczy to tylko ludzi młodych. Każda osoba, która przekracza zdroworozsądkowe normy używania komputera może się od niego uzależnić. Jak mówią statystyki ok. 10-15 % osób nadmiernie angażujących się w gry komputerowe może utracić kontrolę nad graniem.

Ile godzin przed komputerem to już uzależnienie?

Trudno określić jednoznacznie ile godzin przed komputerem może świadczyć o utracie kontroli nad jego używaniem i stać się szkodliwym uzależnieniem. Jeśli osoba korzystająca z gier komputerowych potrafi wyznaczyć sobie granice z ich korzystania a potem ich nie przekraczać. Trudno tu jeszcze mówić od uzależnieniu. Ludzie rozsądnie żyjący, mądrze gospodarujący swoim czasem, na gry komputerowe nie poświęcają więcej na grę jak godzina-dwie godziny na dobę.

Problem z grami komputerowymi polega jednak na tym, że wciągają one użytkownika do tego stopnia, że zatraca on powoli kontrolę nad gra i w pewnym momencie nie potrafi z tej gry wyjść, wyłączyć komputera, po prostu od niego odpocząć. Ekstremalny przypadek z mojej kariery terapeuty uzależnień to pacjent który na gry komputerowe poświęcał od szesnastu do dziewiętnastu godzin na dobę!

Konsekwencje tego uzależnienia były fatalne: przerwane dwukrotnie studia, zerwane związki z innymi ludźmi, niemożność utrzymania się w kolejnych miejscach pracy czy wyniszczenie organizmu, które doprowadziło pacjenta do anemii i skrajnego wyczerpania organizmu. W tym wypadku oczywiście potrzebna była hospitalizacja i ośmiotygodniowy pobyt w stacjonarnym ośrodku terapii uzależnień, a po wyjściu z niego kontynuacja terapii indywidualnej i korzystanie z grup wsparcia Anonimowych Hazardzistów.

Kiedy można mówić o uzależnieniu od komputera i urządzeń elektronicznych?

Ludzie korzystający z komputera i urządzeń elektronicznych mogą się od nich uzależnić wtedy, kiedy te urządzenia stanowią dla nich nieustanny przymus z ich korzystania, nieustanną potrzebę sprawdzania, czy nie zaistniała jakaś sytuacja, która mogłaby doprowadzić do umknięcia uwagi użytkownika tych urządzeń. Kiedy mówimy o stałym używaniu dla swojej obecności na forach internetowych, ciągłej aktywności w społecznościach internetowych czy niemożności przerwania arcyciekawej gry z innymi uczestnikami w sieci, możemy mówić o uzależnieniu, które może mieć katastrofalne skutki, zarówno u ich użytkownika jak i jego bliskich.

Często uzależnienia te służą rozładowywaniu przykrych emocji użytkownika, a co za tym idzie prowadzą do powstania mechanizmu nałogowego regulowania uczuć. Uzależnienie to charakteryzuje się utratą kontroli nad korzystaniem z tych urządzeń, nieustannym zwiększaniem swojego zaangażowania przy jednoczesnym ponoszeniu wielu strat społecznych i zdrowotnych i kontynuowaniu tego typu zachowań mimo narastających problemów. Koncentracja życia wokół komputera i innych urządzeń elektronicznych z czasem staje się tak wielka, że uniemożliwia człowiekowi normalne funkcjonowanie w realnym świecie. Uzależnienia te rozpoznawane są przez spore grono profesjonalistów w dziedzinie uzależnień, jako jedne z najgroźniejszych wyzwań w XXI wieku.

Przy pracy nad tym tekstem korzystałem z książki Bohdana Tadeusza Woronowicza „Zachowania, które mogą zranić. O uzależnieniach behawioralnych i nie tylko” wydawnictwo Media rodzina 2021 r.