Na czym polega współuzależnienie? Jak sobie z nim radzić?

Wielu ludzi słysząc termin współuzależnienie, myśli, że to przypadłość objawiająca się piciem alkoholu z człowiekiem, który jest od niego uzależniony.

 Nic bardziej mylnego!

 Współuzależnienie to termin, którym nazwano utrwaloną formę funkcjonowania w długotrwałej, trudnej i niszczącej sytuacji związanej z patologicznymi zachowaniami uzależnionego partnera.

Syndrom współuzależnienia może wystąpić w relacjach między członkami rodziny, przyjaciółmi czy współpracownikami.

Objawy współuzależnienia

 Cechą charakteryzującą osoby współuzależnionej jest przekonanie o swojej zdolności do wywierania znaczącego wpływu na drugiego człowieka – pomimo powtarzających się niepowodzeń i związanych z tym cierpień.

 Osoba współuzależniona jest jednocześnie “ratownikiem” bliskiej sobie osoby i jej „prześladowcą”. Jest także jedną z ofiar tego patologicznego związku, który niewiele daje, natomiast bardzo dużo kosztuje.

 Współuzależnienie charakteryzuje się stałym stawianiem potrzeb innych osób przed potrzebami własnymi, co prowadzi do wyniszczenia emocjonalnego i fizycznego.

Jest formą przystosowania się do nieprawidłowego układu relacji międzyludzkich, która umożliwia zachowanie dotychczasowego układu i jednocześnie odbiera szansę na jego zmianę (naprawę).

 Współuzależnienie w alkoholizmie określane jest często jako koalkoholizm.

Charakterystyczne objawy współuzależnienia

• poddanie się rytmowi picia alkoholika;
• przejmowanie za niego odpowiedzialności;
• obsesyjne kontrolowanie go;
• pomaganie i nadmierne opiekowanie się nim, w tym – niedopuszczanie do tego, by ponosił pełne konsekwencje swojego picia i swoich zachowań;
• wysoka tolerancja na różnego rodzaju patologiczne zachowania alkoholika z jednoczesnym występowaniem poczucia winy i poczucia niskiej wartości oraz zaniedbywaniem samego siebie.

Kryteria diagnozy współuzależnienia

1. Kontrolowanie siebie i innych, zwłaszcza w niekorzystnych sytuacjach.
2. Zaspokajanie potrzeb członków rodziny przed własnymi.
3. Przeżywanie lęku i zaburzenie własnych granic.
4. Tworzenie relacji z osobami z zaburzeniami osobowości, problemem z alkoholem lub narkotykami.
5. Występowanie u osoby co najmniej trzech z listy dziesięciu innych objawów:
   • wyparcie jako sposób radzenia sobie z problemami,
   • tłumienie emocji,
   • depresja,
   • nadwrażliwość,
   • zachowania kompulsywne,
   • niepokój,
   • nadużywanie substancji psychoaktywnych,
   • bycie ofiarą przemocy seksualnej lub fizycznej,
   • choroby związane ze stresem,
   • trwanie ponad 2 lata w relacji z osobą uzależnioną i niestaranie się o uzyskanie dla niej pomocy.

Co robić, żeby nie pomagać w piciu?

Osoby współuzależnione są nieświadomymi pomocnikami w piciu. Poprzez swoje działania przyczyniają się do tego, że alkoholik nie ponosi (w pełnym wymiarze) konsekwencji swojego picia, w związku z czym odwleka decyzję o zaprzestaniu spożywania alkoholu i podjęciu leczenia.

 Aby nie stwarzać alkoholikowi tzw. komfortu picia, by nie pomagać mu w piciu, trzeba zastosować się do następujących wskazówek:

• należy uświadomić sobie, że alkoholizm jest chorobą przewlekłą;
• nie należy traktować alkoholizmu jak hańby dla rodziny;
• nie należy traktować alkoholika jak niegrzecznego dziecka;
• nie należy robić wyrzutów i wdawać się w kłótnie, szczególnie wówczas, kiedy alkoholik jest pod wpływem alkoholu;
• nie należy wygłaszać kazań i robić wykładów na temat zachowania i picia;
• nie należy przyjmować obietnic, o których wiadomo, że nie będą możliwe do spełnienia;
• nie należy używać szantażu;
• nie należy wypowiadać gróźb, których nie jest się w stanie spełnić;
• nie należy sprawdzać, ile alkoholik pije, bowiem i tak nie ma szans, by to skontrolować;
• nie należy wspólnie pić, bowiem niesie to ryzyko uzależnienia się, a wcale nie pomaga alkoholikowi;
• nie należy robić za alkoholika niczego, co może zrobić sam;
• nie należy niwelować problemów wynikających z picia, chronić alkoholika przed ponoszeniem konsekwencji, gdyż to minimalizuje szansę na to, że zauważy do czego doprowadza go picie;
• nie należy oczekiwać natychmiastowego wyleczenia, bowiem tak jak w każdej przewlekłej chorobie okres leczenia i rekonwalescencji jest długi, a nawroty choroby są możliwe.

Jak leczyć współuzależnienie?

Współuzależnienie nie jest chorobą. Jest zespołem nieprawidłowego przystosowania się do sytuacji problemowej. U części osób współuzależnionych rozpoznaje się ostrą reakcję na stres, zaburzenia stresu pourazowego lub zaburzenia adaptacyjne.

 Współuzależnienie diagnozuje się wyłącznie u osób dorosłych.

Co robić gdy poczucie własnej wartości spada?

Życie z osobą uzależnioną nie należy do łatwych. Często prowadzi do obniżenia samooceny członków rodziny. Zachowania pijącego partnera doprowadzają do utraty poczucia bezpieczeństwa.

Terapia współuzależnienia to często najlepszy sposób na poradzenie sobie w sytuacji permanentnego stresu, który powoduje życie z alkoholikiem. Osoby współuzależnione wymagają pomocy. By ją uzyskać, powinny zgłosić się do specjalisty – terapeuty uzależnień i współuzależnień.

Najczęściej pojawiają się u niego po to, by uzyskać pomoc dla pijącego partnera. Nie zdają sobie sprawy z tego, że same potrzebują pomocy – by zaakceptować to, że nie mają żadnego wpływu na picie i zachowanie innych, że to nie od nich zależy, kiedy partner przestanie pić, by dowiedzieć się, że po zaprzestaniu przez partnera picia mogą nie umieć znaleźć sobie miejsca, mogą czuć się niepotrzebne, że będą powielać wyuczone przez lata zachowania, tkwić w tzw. trójkącie dramatycznym, przyjmując kolejno role ofiary, ratownika, agresora.

Poza profesjonalną terapią osoby współuzależnione mogą uzyskać pomoc na spotkaniach Wspólnoty Al.-Anon (AA).

Czujesz się osobą współuzależnioną? W naszej ofercie znajduje się terapia dla osób współuzależnionych. Zgłoś się do nas!