Narcyzm to cecha osobowości, która często budzi skrajne emocje. Kojarzy się z egocentryzmem, manipulacją, a także niezdrowym pragnieniem podziwu i uwielbienia. Ale czy istnieje związek między narcystycznymi cechami osobowości a skłonnością do uzależnień? Czy osoby narcystyczne częściej sięgają po alkohol, narkotyki czy inne używki w poszukiwaniu ulgi od wewnętrznych napięć lub dla podtrzymania swojego idealnego wizerunku?
W skrócie:
Osobę narcystyczną cechuje bardzo duża wrażliwość na swoim punkcie. Potrzebuje ona nieustannego uznania ze strony innych ludzi. Samotność jest dla niej często nie do zniesienia. A kontakty z innymi ludźmi są narcyzom potrzebne do nieustannego potwierdzania własnej wartości. Fundamentalnym objawem narcyzmu jest poczucie bycia lepszym od innych. Narcyz uważa, że wszyscy powinni go podziwiać, bo jest geniuszem, powinien zatem dostawać od świata wszystko, czego zapragnie, bo mu się to po prostu z powodu jego wyjątkowości należy. Jest tak bardzo skupiony na sobie, że nie zwraca kompletnie uwagi na potrzeby i uczucia innych osób. Dlatego też zapewne narcyza denerwują sukcesy innych.
Istnieje wiele cech wspólnych między osobami z narcystycznym zaburzeniem osobowości a osobami uzależnionymi od alkoholu. Te, które rzucają się w oczy to w obu przypadkach poczucie wyjątkowości, oczekiwanie dla siebie specjalnych praw i specjalnego traktowania czy postawa mocno roszczeniowa wobec innych. Obie osobowości cechuje również manipulowanie innymi ludźmi i dążenie za wszelką cenę do osiągania własnych celów bez oglądania się na innych. Często też widzą one w innych swoje wady, które jednak dla nich są niewidoczne. Dlatego też za każdą zaistniałą trudność obwiniają innych, sami są zawsze poza wszelką krytyką, którą wyjątkowo źle znoszą.
Osobista korzyść na pierwszym miejscu, osiąganie swoich celów bez oglądania się na innych – oto obraz alkoholika-narcyza. Jednak pomimo wielu podobieństw w przypadku alkoholika zmiany te wynikają z przebiegu choroby alkoholowej i służą obronie przed doświadczaniem wstydu. Drugi przypadek to struktura osobowości, która wykształciła się już przed powstaniem uzależnienia. Problem jednak w tym, że uzależnienie od alkoholu sprzyja wzmocnieniu cech narcystycznych u osoby z narcystycznym zaburzeniem osobowości.
Publikowane wyniki badań naukowych także wskazują na związek pomiędzy uzależnieniem od alkoholu a zaburzeniami osobowości typu narcystycznego. Według naukowców alkohol jest stosowany jako zamiennik przez osoby z nierozwiniętymi do końca strukturami osobowości. Ponadto w badaniach naukowych stwierdzono, że osoby uzależnione od alkoholu mają obniżone poczucie własnej wartości i z tego powodu doświadczają wielu problemów w relacjach ze sobą i w relacjach z innymi ludźmi. W jednym i drugim przypadku zatem alkohol trafia na podatny grunt do rozwoju uzależnienia i nasilenia narcystycznych zaburzeń.
Objawy narcyzmu stają się bardziej widoczne pod wpływem alkoholu. Narcyz często wykazuje przesadne poczucie własnej wartości. Przejawia się ono na przykład w monopolizowaniu przez niego rozmów i przechwalaniu się w towarzystwie swoimi wyjątkowymi osiągnięciami. Alkohol nasila te tendencje, sprawiając, że narcyz jeszcze mocniej skupia na sobie uwagę otoczenia. Pijany narcyz może zachowywać się w sposób arogancki, manipulacyjny i lekceważący uczucia innych. Cechuje go wtedy kompletny brak empatii i bezkrytyczny stosunek do samego siebie. Kiedy ktoś zwróci mu na to uwagę, staje się jego wrogiem i obiektem bezpardonowych nieraz ataków. Dlatego też połączenie narcyzmu z alkoholizmem może mieć dla takiej osoby bardzo poważne konsekwencje dla jego relacji osobistych czy zawodowych.
Zyskaj kontrolę nad swoim życiem już dziś! Rozpocznij swoją drogę do wolności od uzależnień. Nie czekaj, zacznij zmianę teraz!
Odpowiedź brzmi tak. W życiu każdego uzależnionego występują sytuacje związane z użyciem substancji, które są dla niego źródłem ogromnego wstydu, poczucia winy czy zachwiania poczucia własnej wartości. Alkohol i narcyzm mogą nakładać się na siebie na kilka sposobów. Picie alkoholu daje poczucie pewności siebie i spokoju, co może podsycać poczucie własnej wartości u osoby z narcyzmem. Ktoś z narcyzmem może sięgać po alkohol, aby poradzić sobie z problemami osobistymi; pić samotnie, aby ukryć swoją niepewność przed resztą świata.
Oba warunki mogą spowodować, że ktoś zaangażuje się w podobne zachowania. Osoba może postrzegać innych jako pomocników, którzy pomogą jej zwrócić na siebie uwagę. Ale może ich także traktować jako zagrożenie, które dana osoba próbuje powstrzymać. Narcyzm może skłaniać człowieka do szukania sławy i poklasku, nawet poprzez niebezpieczne lub niezgodne z prawem czyny.
Osoba walcząca z uzależnieniem alkoholowym ma czasami trudności z zobaczeniem rzeczy z perspektywy swoich bliskich, co jest podobne do narcystycznego zaburzenia osobowości. Alkoholizm i narcyzm mają wiele wspólnych cech, które mogą powodować problemy w ich życiu osobistym, społecznym i zawodowym, takich jak:
W wypadku uzależnionego narcyza konieczna jest pomoc terapeutyczna. Narcyz powinien skorzystać z psychoterapii indywidualnej, gdyż podczas niej szybciej może zrozumieć, że jego postawa i zachowania są niewłaściwe. W procesie terapii indywidualnej może on wypracować w sobie zdrowe, właściwe zachowania.
Podobnie jak w przypadku innych zaburzeń osobowości, przyjmuje się, że główną metodą leczenia alkoholizmu jest indywidualna psychoterapia, ze szczególnym wskazaniem na terapię psychodynamiczną i psychoanalityczną. Doświadczenia psychoterapeutów pracujących w tych nurtach terapii wskazują na to, że bez długotrwałej terapii, trwającej czasem nawet do pięciu lat, nie ma co liczyć na jakąkolwiek szybką zmianę u uzależnionego od alkoholu narcyza.