Uzależnienie psychiczne a fizyczne od alkoholu: czym się różnią?

Uzależnienie od alkoholu jest chorobą pierwotną, postępującą, chroniczną i śmiertelną. Diagnozuje się ją w oparciu o osiowe objawy uzależnienia, z których najbardziej charakterystycznym jest utrata kontroli nad ilością spożywanego alkoholu oraz częstotliwością spożywania.

Według definicji Światowej Organizacji Zdrowia choroba alkoholowa (zespół uzależnień od alkoholu) to każdy sposób picia, który wykracza poza miarę tradycyjnego i zwyczajowego spożycia albo poza ramy obyczajowego, przyjętego w całej społeczności, picia towarzyskiego – bez względu na czynniki, które do tego prowadzą.

Zespół uzależnień alkoholowych w równym stopniu dotyka psychiki chorego, w której rozwijają się psychologiczne mechanizmy uzależnienia, co ciała, w którym zaburzona zostaje praca i funkcjonowanie najważniejszych narządów.

Przyjrzyjmy się dziś czym różni się uzależnienie psychiczne a uzależnienie fizyczne.

Co to jest uzależnienie psychiczne od alkoholu?

Uzależnienie psychiczne polega na tym, że zażywane substancje uzależniające powodują silne, szybkie gratyfikacje emocjonalne. Uzależnienie tego typu powstaje na skutek zależności między zażywaną substancją, osobą ją zażywającą i kontekstem, w jakim do zażywania dochodzi.

W przypadku choroby alkoholowej o psychicznym uzależnieniu od alkoholu mówimy dlatego, że jest on substancją psychoaktywną, która działa bezpośrednio na sferę emocjonalną człowieka. Potencjalny uzależniony zauważa, że pijąc, łatwiej radzi sobie z przeżywaniem straty, ze smutkiem, złością, z nieprzyjemnymi wspomnieniami. Zauważa też, że spożywanie alkoholu pomaga mu przeżyć sukcesu, wzmacnia radość, euforyzuje, urozmaica i wzbogaca zabawę, podtrzymuje dobry humor, pozwala w należny sposób uczcić wygraną.

Uzależniając się, człowiek uczy się nałogowo regulować uczucia, by w dość krótkim czasie nie umieć sobie wyobrazić życia bez alkoholu, który będzie towarzyszyć mu w każdej sytuacji, będzie panaceum na dobre i złe samopoczucie, na przeżycie każdej sytuacji – nawet na ból zęba.

Uzależnienie fizyczne od alkoholu: czym się wyróżnia?

Uzależnienie fizyczne (fizjologiczne) – wynika z wpływu środka uzależniającego na procesy metaboliczne organizmu. Manifestacją uzależnienia fizycznego jest wystąpienie objawów abstynencyjnych, które pojawiają się po przerwaniu spożywania (zażywania). Kliniczny obraz tych objawów jest zależny od rodzaju środka, okresu jego używania, dawki oraz zmiennych psychologicznych takich jak oczekiwania jednostki.

Nie wszystkie środki wywołują uzależnienie fizyczne, natomiast środki je wywołujące mają różną zdolność do (fizycznego) uzależniania organizmu.

Alkohol jest substancją psychoaktywną, która uzależnia fizycznie (fizjologicznie). Organizm uzależnionego szubko uczy się, że regularnie otrzymuje dawkę substancji, która obok skutków pożądanych (regulowanie emocji, rozluźnienie mięśni, odprężenie) ma też skutki niepożądane – zatrucie. Aby radzić sobie z regularnym przyjmowaniem substancji psychoaktywnych, organizm dostosowuje do niej swój metabolizm. Zmianie ulega praca mózgu, wątroby, nerek, trzustki. Zaburzone zostają też praca serca i układu pokarmowego.

Fizyczne uzależnienie od alkoholu objawia się w życiu codziennym poprzez zaniki pamięci, wahania nastroju, stany depresyjne, drażliwość, bóle głowy, nudności, dezorientację, trudności w koncentrowaniu się.

Zespół abstynencyjny – szereg dolegliwości fizycznych po odstawieniu substancji uzależniającej

Do wzmożonych objawów abstynencyjnych dochodzi, kiedy po kilku dniach picia (czasem tygodniach, miesiącach, latach) zostaje przerwany tzw. ciąg alkoholowy – organizm nie dostaje swojej dawki alkoholu.

Podczas zespół abstynencyjnego, który jest jednym z objawów osiowych uzależnienia, mogą pojawić się bóle głowy, mdłości, wymioty, poczucie rozbicia, zawroty głowy, duszności, ogólne osłabienie organizmu, drgawki, omamy słuchowe, psychozy, zmiany częstości tętna, zmiany ciśnienia krwi. W skrajnych przypadkach może dojść do ataku epilepsji (padaczki alkoholowej), zapaści czy zgonu. To dlatego osoby uzależnione od alkoholu kierowane są na detoks, czyli oddział leczenia zespołu abstynencyjnego, na którym obok podania pacjentowi mikroelementów, równolegle podaje się środki uspokajające – najczęściej z grupy benzodiazepin. Należy to robić pod kontrolą lekarza i unikać samodzielnego stosowania leków, gdyż środki te bardzo szybko i mocno uzależniają (psychicznie i fizycznie).

Uzależnienia behawioralne oraz od substancji psychoaktywnych

Istnieją również inne typy uzależnień. Uzależnienie behawioralne to wykonywanie czynności wpływających na ośrodek nagrody w mózgu takich jak: gry komputerowe, seks, hazard, korzystanie z telefonu czy sporty ekstremalne. Natomiast uzależnienie od substancji psychoaktywnych polega na ogromnej chęci zażywania jakiejś substancji np. narkotyków, nikotyny czy dopalaczy. Terapia uzależnień (np. terapia alkoholowa) jest odpowiedzią na każde z tych uzależnień dlatego jeśli czujesz, że masz problem, zgłoś się na terapię.