Leczenie uzależnienia od gier

Gry komputerowe stały się stałym elementem codzienności. Dają rozrywkę, kontakt z innymi, poczucie osiągnięć. U części graczy przyjemność zamienia się jednak w przymus, a granie zaczyna rządzić planem dnia, nastrojem i relacjami.

Czym jest uzależnienie od gier komputerowych, jakie daje objawy, jak rozwija się mechanizm nałogu i jak wygląda terapia uzależnienia od gier komputerowych w wyspecjalizowanym ośrodku leczenia uzależnień, takim jak Dezyderata?

Czym jest uzależnienie od gier?

Specjaliści zaliczają uzależnienie od gier do grupy uzależnień behawioralnych. Oznacza to, że „narkotykiem” nie jest substancja chemiczna, lecz określone zachowanie – w tym przypadku granie w gry komputerowe, konsolowe lub mobilne.

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) tzw. gaming disorder to zaburzenie, w którym:

• pojawia się utrata kontroli nad graniem (czas, częstotliwość, długość sesji),

• gry zaczynają mieć pierwszeństwo przed innymi aktywnościami – nauką, pracą, życiem rodzinnym, snem,

• dochodzi do kontynuowania grania pomimo negatywnych konsekwencji w świecie rzeczywistym.

O uzależnieniu od gier komputerowych nie decyduje więc sama liczba godzin przed ekranem. Decyduje rola gry w codziennym życiu.

Zadzwoń: +(48) 574 271 441

Jak rozpoznać, że gra przestaje być zabawą?

Granica między pasją a nałogiem bywa niewyraźna. Często ani gracz, ani jego bliscy nie potrafią odpowiedzieć, czy to już uzależnienie. Pomagają wtedy konkretne pytania:

• Czy granie staje się ważniejsze niż szkoła, praca, sen, posiłki, relacje?

• Czy pojawia się drażliwość, złość albo smutek, gdy nie ma dostępu do komputera lub konsoli?

• Czy gracz kłamie na temat czasu spędzanego przy grach?

• Czy dochodzi do zaniedbywania obowiązków szkolnych lub zawodowych?

• Czy jedyną rzeczą, która daje przyjemność, są gry?

U dzieci i nastolatków sygnałem alarmowym bywa gwałtowne pogorszenie ocen, wycofanie z kontaktu z rówieśnikami i ciągłe myślenie o grach, także poza domem. U dorosłych częste są problemy w pracy, konflikty w związku i utrata zainteresowania wcześniejszymi pasjami.

Osoba uzależniona przestaje korzystać z gier jako formy rozrywki. Granie staje się przymusem, a kolejne sesje mają złagodzić napięcie, natrętne myśli i poczucie pustki.

Mechanizmy uzależnienia od gier komputerowych

Psychologia i neurobiologia opisują uzależnienie od gier w bardzo podobny sposób jak uzależnienie od alkoholu, narkotyków czy hazardu.

Układ nagrody i dopamina

Podczas grania aktywuje się układ nagrody w mózgu. Wygrana, awans na wyższy poziom, pochwała od drużyny, nowy „loot” – każdy z tych bodźców wiąże się z wyrzutem dopaminy. Gracz odczuwa satysfakcję i chce ją powtórzyć.

Przy długotrwałym graniu organizm przyzwyczaja się do bodźców. Aby uzyskać podobny efekt, potrzebne są:

• dłuższe sesje,

• bardziej wymagające gry,

• większe ryzyko (np. gry online, tryby rankingowe, elementy hazardowe).

Mechanizm przypomina uzależnienie od substancji psychoaktywnych. Pojawia się tolerancja, a potem coraz silniejszy głód.

Projekt gier a rozwój uzależnienia

Wielu twórców planuje gry tak, aby gracz miał trudność z przerwaniem sesji. Stosują między innymi:

• nagrody przyznawane po „jeszcze jednej rundzie”,

• systemy zadań dziennych i „serii”,

• elementy rywalizacji z innymi graczami,

• formułę gier MMO, gdzie świat gier działa całą dobę, a drużyna liczy na obecność konkretnej osoby.

Gracz ma poczucie, że musi zagrać jeszcze chwilę. Z czasem wirtualny świat staje się ważniejszy niż relacje i obowiązki w świecie realnym.

Psychologiczne czynniki ryzyka

Osoby z pewnymi cechami i doświadczeniami są szczególnie narażone na uzależnienie od gier komputerowych:

• przewlekły stres i napięcie,

• trudności w relacjach rówieśniczych,

• niską samoocenę i przekonanie, że „w grze jestem kimś, w życiu nie”,

• zaburzenia nastroju, lęk, ADHD,

• samotność i poczucie braku wsparcia ze strony bliskich.

Gry zapewniają wtedy poczucie bezpieczeństwa, kontroli, sukcesu i przynależności, które w życiu poza ekranem wydają się nieosiągalne.

Zadzwoń: +(48) 574 271 441

Objawy uzależnienia od gier

Objawy uzależnienia rozwijają się stopniowo. Na początku rodzina widzi „tylko” długie sesje, późno gasnące światło w pokoju albo wieczne „zaraz”. Z czasem pojawia się pełny obraz zaburzenia związanego z grami.

Najczęstsze objawy uzależnienia od gier

Obszar	Typowe objawy uzależnienia
Myślenie	ciągłe planowanie kolejnych sesji, myśli o graniu w czasie nauki lub pracy, trudność z koncentracją na innych zadaniach
Emocje	silne objawy odstawienia – złość, agresja słowna, smutek lub lęk przy próbach ograniczenia grania; poczucie ulgi tylko przy komputerze
Zachowanie	zaniedbywanie obowiązków (nauka, praca, dom), odkładanie zadań, ukrywanie faktycznego czasu spędzanego przy grach, kontynuowanie mimo szkód
Relacje	ograniczenie bliskości z rodziną, wycofanie z kontaktów bezpośrednich, relacje skupione głównie na innych graczach, częstsze konflikty w domu
Zdrowie i ciało	przewlekłe zmęczenie, bóle głowy, zaburzenia snu, nieregularne jedzenie, brak aktywności fizycznej, gorsza kondycja

W skrajnych przypadkach uzależnienie od gier może prowadzić do:

• utraty pracy lub rezygnacji ze studiów,

• rozpadu związku,

• głębokiego kryzysu psychicznego, a nawet myśli samobójczych.

Dlatego leczenie uzależnienia nie jest kaprysem rodziców ani przesadzoną reakcją partnera. To forma ochrony zdrowia i życia.

Jak wygląda terapia uzależnienia od gier komputerowych?

Najskuteczniejszą metodą leczenia uzależnień behawioralnych pozostaje psychoterapia, zwłaszcza podejście poznawczo-behawioralne.

W terapii uzależnienia od gier komputerowych pacjent:

• uczy się rozpoznawać bodźce, które uruchamiają chęć grania (nuda, stres, kłótnia, samotność),

• analizuje, jakie potrzeby zaspokaja gra (poczucie mocy, przynależność, ucieczka od problemów),

• poznaje alternatywne sposoby regulowania emocji – ruch, rozmowę, relaksację, zadania w świecie rzeczywistym,

• pracuje nad samokontrolą i wyznaczaniem granic w kontakcie z komputerem, telefonem i internetem,

• odbudowuje relacje rodzinne oraz relacje z rówieśnikami czy partnerem.

W wielu przypadkach specjaliści zalecają abstynencję od gier przynajmniej na czas intensywnej terapii. To pozwala przerwać błędne koło nawyku i dać mózgowi szansę na stopniowe wyciszenie „głodu grania”.

Jak pomaga Ośrodek Terapii Uzależnień „Dezyderata”?

Dezyderata to doświadczony ośrodek leczenia uzależnień w Rabce-Zdroju. Placówka przyjmuje osoby z problemem uzależnień od alkoholu, narkotyków, leków, hazardu oraz zachowań kompulsywnych, w tym także z uzależnieniem od gier komputerowych.

Ośrodek znajduje się w letniskowej dzielnicy, u podnóża Lubonia Wielkiego, w otoczeniu gór i lasów. Ten spokojny krajobraz sprzyja wyciszeniu i skupieniu się na terapii. Budynek powstał jako pensjonat, dlatego warunki pobytu przypominają dom, a nie szpital. Pacjenci mieszkają w pokojach 1- i 2-osobowych z łazienkami, korzystają z sal terapeutycznych, biblioteki, sali telewizyjnej, tarasu i ogrodu.

Terapia uzależnienia od gier w Dezyderacie obejmuje:

• zindywidualizowaną diagnozę – terapeuta zbiera historię nałogu, sprawdza inne trudności psychiczne (depresja, lęk, problemy rodzinne),

• psychoterapię grupową – uczestnicy uczą się rozumieć mechanizmy uzależnienia, dzielą się doświadczeniami, wspierają się nawzajem,

• sesje indywidualne – praca nad osobistą historią, poczuciem własnej wartości, relacjami, stylem radzenia sobie ze stresem,

• stały rytm dnia – określone godziny posiłków, zajęć, przerw i ciszy nocnej; to pomaga odbudować zdrowe nawyki, które zanikły przez wielogodzinne granie,

• aktywność na świeżym powietrzu – górskie spacery, proste formy rekreacji, zajęcia para-terapeutyczne, które uczą innych niż ekran form odpoczynku,

• wsparcie dla rodzin – edukację i konsultacje dla bliskich, którzy często latami mierzą się z uzależnieniem gracza.

Każdy pacjent kończący pobyt opracowuje indywidualny plan dalszej terapii. Obejmuje on zalecenia dotyczące kontynuacji leczenia, udziału w grupach wsparcia oraz sposoby reagowania na możliwe nawroty chęci grania.

Uzależnienie od gier - najczęściej zadawane pytania

Czy uzależnienie od gier można wyleczyć?

Uzależnienie ma charakter choroby przewlekłej. Ślad po nim pozostaje w tzw. pamięci nałogowej. Nie oznacza to jednak wyroku. Osoba, która przeszła terapię, może żyć stabilnie, z poczuciem sprawczości i satysfakcji.

Wymaga to:

• uznania własnego problemu,

• gotowości do pracy nad sobą,

• korzystania ze wsparcia specjalistów i bliskich.

Przy takim podejściu rokowanie jest dobre, a objawy uzależnienia wyraźnie się wycofują.

Jak długo trwa terapia?

Nie ma jednej odpowiedzi. Czas leczenia uzależnienia od gier komputerowych zależy od:

• wieku pacjenta,

• głębokości uzależnienia,

• obecności innych problemów (lęk, depresja, zaburzenia koncentracji),

• motywacji do zmiany,

• wsparcia ze strony rodziny.

Terapia stacjonarna w ośrodku to zwykle kilka tygodni intensywnej pracy. Po powrocie do domu konieczna jest kontynuacja terapii ambulatoryjnej. Cały proces bywa liczony w miesiącach, a utrwalanie nowych nawyków trwa jeszcze dłużej.

Czy gry trzeba całkowicie wyeliminować?

W przypadku uzależnienia od gier komputerowych specjaliści często zalecają całkowitą abstynencję od grania, przynajmniej przez długi czas po zakończeniu terapii. Powrót do „okazjonalnych” gier bardzo łatwo uruchamia stare schematy i kończy się nawrotem.

U części młodszych pacjentów z łagodniejszym nasileniem objawów terapeuta może rozważyć ściśle kontrolowane korzystanie z wybranych gier, zwykle po dłuższym okresie przerwy. Decyzja zawsze zapada po dokładnej ocenie ryzyka i w porozumieniu z rodziną.

Podsumowanie

Uzależnienie od gier nie jest „fanaberią” ani brakiem silnej woli. To poważne zaburzenie, uznane przez Światową Organizację Zdrowia, które prowadzi do głębokich zmian w życiu rodzinnym, szkolnym i zawodowym. Jednocześnie istnieją skuteczne metody terapii, a historia wielu pacjentów pokazuje, że można odzyskać kontrolę nad swoim czasem, emocjami i relacjami.

Jeżeli widzisz u siebie lub bliskiej osoby objawy uzależnienia od gier, nie czekaj, aż problem jeszcze bardziej się pogłębi.
Ośrodek Terapii Uzależnień „Dezyderata” w Rabce-Zdroju oferuje specjalistyczną pomoc w uzależnieniach behawioralnych, w bezpiecznych i kameralnych warunkach. Zadzwoń: 530-940-354, 574-271-441 lub 515-268-322 i zrób pierwszy krok w stronę zmiany.